Zeg jij wel eens tegen jezelf dat je iets niet kunt of dat je niet goed genoeg bent? Als jouw antwoord ja is, dan heb je een 'stem in je hoofd' die je wil beschermen tegen afkeuring, pijn of eenzaamheid, maar die zich uiteindelijk tegen je keert. Het is een reflectie van pijnlijke ervaringen uit je verleden. Kritische en negatieve opmerkingen en boodschappen die je van je omgeving hebt gehoord. Gevoelens van niet belangrijk of niet goed genoeg te zijn, genegeerd of afgewezen zijn, gevoelens van in de steek gelaten zijn, gepest of vernederd zijn. Het zijn de emotionele wonden die we in ons leven oplopen en nog niet hebben verwerkt. 

​

Als je je dit niet bewust bent, kan die stem jouw hele leven negatief gaan beheersen. Het maakt je onzeker en het stopt niet bij jezelf, het heeft ook invloed op hoe je anderen ziet. Het kan je zelfs een negatieve en pessimistische kijk geven op de wereld. 

​

Er zijn verschillende soorten negatieve stemmen, welke herken jij?

​

1. De perfectionist

​

Leg jij de lat hoog voor jezelf en je omgeving? Is wat je doet niet gauw goed genoeg en vind je dat als je een fout maakt dat je dan faalt? Dan is jouw stem een perfectionist. Wanneer het je niet lukt om aan jouw eigen hoge eisen te voldoen, dan heb je de neiging om jezelf te ‘straffen’, te veroordelen en naar beneden te halen. Misschien ben je bang om buiten de boot te vallen als je je eigen verwachtingen niet waar kunt maken. Denken dat alles pas goed komt als het perfect is, is een misplaatst gevoel van in je kracht staan. Het is geen kwaliteit en geeft uiteindelijk alleen maar teleurstelling, want perfectie bestaat helemaal niet.

​

2. De verleider

​

Het kan heel bedrieglijk zijn, jouw stem hoeft niet altijd negatief te klinken. Het kan je ook aansporen om dingen te doen die niet in je voordeel zijn, maar wel zo lijken. Vooral bij verslavingen werkt het zo, het verleidt je telkens weer om het te doen. Het ontkent dat je er last van hebt, dat je er echt mee kunt stoppen en dat een leven zonder verslaving een veel leuker leven is. En zo kom je terecht in een vicieuze cirkel.  

​

3. De controleur

​

Wil je het liefste alles zelf doen, omdat een ander het niet zo doet als jij of minder goed dan jij? Check je eerst tig keer of je wel alles bij je hebt voordat je de deur uitgaat of ga je steeds terug om te kijken of je je strijkijzer echt wel hebt uitgezet? Dan is het de controleur in jou die je dit oplegt. Het is ontstaan uit angst, om niet goed genoeg te zijn of over wat er kan gaan gebeuren. Jouw stem zegt je dan dat je het niet aankunt als er iets gebeurd waar je niet op had gerekend of het niet gaat zoals je zelf had gewild. Het is dan jouw strategie geworden om altijd de touwtjes in handen te hebben. Maar bedenk je dat de meeste dingen waar we ons druk over maken buiten onze controle ligt. En wat heeft het voor zin om je tijd en aandacht te besteden aan dingen waar je geen invloed op hebt? 

4. De doener

​

Als je vindt dat je altijd hard moet werken, constant bezig moet zijn en zoveel mogelijk moet doen en je jezelf geen rust gunt, dan is jouw stem een doener. Een pauze nemen of je tempo verlagen is dan heel lastig voor je. Het kan zelfs zover gaan dat je jezelf totaal voorbij loopt, want ‘luiheid’ is iets waar je een hekel aan hebt. De doener geeft je het gevoel dat je faalt wanneer je eventjes een time-out neemt voor jezelf of niet zo hard werkt als je van jezelf verlangt. Altijd druk bezig zijn is een onbewuste reactie op trauma, een overlevingsmechanisme om te voorkomen dat je de pijn, het verdriet, de boosheid of de teleurstelling voelt die je al lang met je meedraagt als je rust neemt.

​

5. De verzwakker

​

Vind je het lastig om zichtbaar te zijn, voor jezelf op te komen en te zeggen wat je vindt? Dan verzwakt jouw stem jouw zelfvertrouwen. Het houdt je klein en onzichtbaar om ervoor te zorgen dat je zo weinig mogelijk risico neemt. Want wat gaat er gebeuren als je dit wel doet? Denk je dat anderen het arrogant vinden als je zegt waar je goed in bent en je successen deelt? Of ben je bang voor kritiek of afkeuring als je zegt wat je vindt? De verzwakker in jou ziet dan iedere poging om te groeien of zichtbaar te worden als een bedreiging en vertelt je daarom regelmatig dat je iets niet kunt of beter niet kunt doen. Maar bedenk je dan dat het uiteindelijk nog veel pijnlijker is om jezelf steeds maar weg te cijferen en jezelf niet uit te spreken. 

​

6. De schuldgever

​

Heb je de gewoonte om als er iets gebeurt te kijken naar wie of wat daar de schuld van is? Dan is jouw kritische stem een schuldgever. De kans is groot dat je in je leven daar veel mee te maken hebt gehad. Kreeg je in je verleden vaak ergens de schuld van of was jouw omgeving vaak bezig met iets of iemand ergens de schuld van te geven? Vraag jezelf af waarom die schuldvraag zo belangrijk voor je is. Is het eigenlijk jouw manier om niet jouw boosheid, schaamte, ongemak of angst te voelen? Het zoeken naar een schuldige betekent dat je niet kijkt naar wat er eigenlijk aan de hand is. De verantwoordelijkheid niet neemt om een oplossing te vinden. En daar kom je geen stap verder mee.

​

7. De aanpasser

​

Pas jij je vaak aan de omstandigheden aan? Dan heb je een aanpasser in je. Die stem vertelt je dat je niet buiten de boot mag vallen, anders zul je verstoten en eenzaam worden. De valkuil hiervan is dat het je tegenhoudt om eens iets geks, nieuws of spannends te proberen, wat je eigenlijk heel veel zou kunnen brengen. Daardoor blijf je altijd binnen de lijntjes kleuren en kun je jezelf zomaar kwijtraken. Stop met jezelf klein te maken om te passen in situaties waar je al lang bent uitgegroeid. 

​

Jij bent niet jouw kritische stem!

​

Wanneer je je er voor het eerst van bewust wordt, kan het zijn dat je denkt dat je het gewoon zelf bent, misschien heb je die stem al zolang je het je kunt herinneren. Omdat het al zo lang in je systeem zit is het een onderdeel van jezelf geworden. Weet dan dat je één bent geworden met een manier van omgaan met jouw situatie, ontstaan in je verleden om te voorkomen dat je faalt of pijn en verdriet voelt. Die je nodig had om te overleven toen je machteloos was, maar nu niet meer.

​

Welke kritische stem je ook hebt, het belangrijkste is dat je het leert herkennen en er bewust mee om leert gaan. 

​

Sta er regelmatig bij stil wat je allemaal tegen jezelf zegt en hoe het zou voelen als je hoort dat iemand dat tegen een ander zegt. Zoals: je kunt dat helemaal niet, wat stom van je dat je een fout maakt, je bent lui, je bent arrogant, je bent egoïstisch, het is jouw schuld of je doet nooit eens iets goed.

 

Zou je het goedkeuren als je hoort dat dit tegen iemand wordt gezegd? Zou je zelf zoiets zeggen tegen iemand waar je van houdt?

 

De kans is groot dat je antwoord 'nee' is. Denk dan eens na over de volgende vraag: waarom zeg je deze dingen niet tegen een ander maar wel tegen jezelf? Klinkt niet logisch om meer compassie te hebben voor anderen dan voor jezelf. Je bent zelf even belangrijk dan ieder ander. 

​

Een reminder om dit patroon los te laten is: wees niet je eigen ergste vijand, maar wees je eigen beste vriend(in)!